Η έμπνευση

Του άρεσαν οι βροχερές μέρες, ειδικά όταν ήταν μαύρες, κατάμαυρες σαν την μαύρη του μοίρα. Σήκωσε το κεφάλι του και ρούφηξε τη μύτη του. Τα σύννεφα κολλημένα το ένα δίπλα στο άλλο, σαν πέτρες έτοιμες να πέσουν στο κεφάλι του, έδειχναν δυσοίωνα ακριβώς όπως τα ήθελε. Έκλεισε την ομπρέλα του και ανέβηκε ράθυμα τα σκαλιά. Το υποκατάστημα της Τράπεζας Αξέχαστων Βασανιστηρίων και Ευφάνταστων Τιμωριών (ΤΑΒΕΤ) είχε ξεκινήσει την καθημερινή λειτουργία του. Η κεντρική βιτρό πόρτα είχε ανοίξει τα μεγαλειώδη φύλλα της διάπλατα ώστε να εξυπηρετηθεί πιο γρήγορα η ουρά των ανθρώπων που όλο και μεγάλωνε. Σε πέντε μόλις λεπτά προστέθηκαν πίσω του δέκα άτομα. Ξαναρούφηξε τη μύτη του και  κοίταξε την τεράστια μαρμάρινη προθήκη πάνω από τα γκισέ με τα σκαλιστά ορειχάλκινα νούμερα των ταμείων. Το δικό του, με τη μεγαλύτερη αναμονή, είχε το νούμερο 12. Ήταν ένα συμπαθητικό νούμερο, εντελώς αδιάφορο, δεν μπορούσε να το σκεφτεί ούτε ως τυχερό, ούτε ως άτυχο. Αν του είχε τύχει ένα 13 ή ένα 4 θα το ευχαριστιόταν πιο πολύ. Η ατυχία τον ενέπνεε να αναπνέει.

 Ο υπάλληλος πίσω από το γκισέ ήταν αργός σα σαλιγκάρι. Κουνούσε αργά και προς τα εμπρός το μικρό κεφάλι του, σαν κάτι να του έσφιγγε το λαιμό, όταν ένας πελάτης παρουσιάζονταν μπροστά του. Ψιθύριζε με χαμηλή φωνή τις ερωτήσεις του, ανοιγοκλείνοντας αργά το στόμα του και ύστερα με εκνευριστικά απαλές κινήσεις  έδινε την αίτηση για τις απαραίτητες υπογραφές. Φορούσε μια θεόρατη καφέ γούνα που έκανε το κεφάλι του να μοιάζει ακόμη πιο μικρό από ό,τι ήταν και τα μάτια του αφύσικα μεγάλα. Το κρύο μέσα στην τράπεζα ήταν τσουχτερό αφού η πολιτική λιτότητας η οποία είχε επιβληθεί από την κυβέρνηση δεν επέτρεπε τέτοιες πολυτέλειες και η θέρμανση της αίθουσας συναλλαγών θεωρούνταν κάτι παραπάνω από πολυτέλεια. Κανείς δε θα πάθαινε τίποτα αν έμπαινε στην κατάψυξη για μια ωρίτσα. Ως και οι πιο αδύνατοι οργανισμοί επιζούν μια ώρα αν τους ξεχάσεις μέσα σε ένα ψυγείο.  Οι μόνες αίθουσες που διέθεταν θέρμανση ήταν το γραφείο του διευθυντή και των ανώτερων στελεχών.  Οι περισσότεροι υπάλληλοι ήταν ντυμένοι βαριά, έχοντας μάθει να αντιμετωπίζουν με αυτόν τον τρόπο το αφόρητο κρύο. Ο υπάλληλος του 12 ίσως να φορούσε και δύο γούνες. Αυτό εξηγούσε το μικρό του κεφαλάκι. Ένας μικρός ασβός.

Η ίδρυσή του ΤΑΒΕΤ βασίζονταν σε μια πραγματικά καινοτόμο ιδέα που παρόμοιά της δεν είχε συλληφθεί ποτέ. Τα τελευταία χρόνια μετά την τρομερή οικονομική κρίση που χτύπησε τη χώρα, οι αρχές βρέθηκαν αντιμέτωπες με ένα καινούριο φαινόμενο που δεν ήξεραν πώς ακριβώς να χειριστούν. Όλες οι φυλακές γέμισαν πάρα πολύ γρήγορα με έγκλειστους που χρωστούσαν χρήματα είτε στο κράτος, είτε στις τράπεζες, είτε και στα δύο. Και συνέχισαν να γεμίζουν. Και να ξαναγεμίζουν. Μέχρι που έφτασαν στο σημείο να βάζουν κρεβάτια στα γραφεία των διευθυντών και στους θαλάμους των φυλάκων. Μερικοί φυλακισμένοι κοιμόντουσαν στα σκαλιά, άλλοι μέσα στα μαγειρεία, κάτω από τους πάγκους με τις κουτάλες ή πάνω σε αυτούς, άλλοι στις τουαλέτες, μερικοί στους διαδρόμους και υπήρχαν και οι πιο τολμηροί που δεν τους ενδιάφερε αν θα κοιμηθούν έξω στο προαύλιο, όπου στήθηκαν ειδικές σκηνές για αυτό το λόγο. Σε λίγο οι σκηνές καβάλησαν η μία την άλλη και οι μικροσυμπλοκές ανάμεσα στους φυλακισμένους για μια χαμένη κάλτσα ή για μια αναποδογυρισμένη κατσαρόλα έγιναν καθημερινό φαινόμενο. Οι διευθυντές έφριξαν και οι φύλακες έγιναν περισσότερο από το συνηθισμένο νευρικοί. Ήταν προφανές ότι κάτι έπρεπε να γίνει, όχι μόνο για τον κίνδυνο γενικευμένων ταραχών αλλά κυρίως για τον τρομερό κίνδυνο να μην μπορούν να τιμωρηθούν πλέον και άλλοι πολίτες οι οποίοι όφειλαν χρήματα στις κρατικές ή τραπεζικές υπηρεσίες. 

Αυτή η απειλή της ατιμωρησίας θορύβησε εντόνως όλες τις κεντρικές διοικήσεις των κεντρικών γραφείων, των κεντρικών υπουργείων, της κεντρικής κυβέρνησης της χώρας, κάνοντας τους κεντρικούς ιθύνοντες να κλειστούν σε κεντρικές συσκέψεις προσπαθώντας να βρουν γρήγορα μια κεντρική λύση. Τι θα συνέβαινε αν στον επόμενο οφειλέτη ανακοινώνονταν το εξής : «Λυπούμαστε αλλά αδυνατούμε να σας φυλακίσουμε καθώς όλες οι φυλακές είναι γεμάτες» ; Μόνο και μόνο αυτή η καθόλου μακρινή πιθανότητα αρκούσε για να προκαλέσει κύματα πανικού και ρίγη τρόμου στις ανώτερες βαθμίδες της χώρας. Αποφασίσθηκε γρήγορα να προβούν σε μια ριζοσπαστική ενέργεια. Το ΤΑΒΕΤ άνοιξε και εγκαινιάστηκε με θερμά κύματα χαιρετισμών και αποδοχής από όλες τις κεντρικές εξουσίες.

Η ιδέα ήταν πολύ απλή, όπως άλλωστε απλές είναι όλες οι καλές ιδέες : Όποιοι προσέρχονταν οικειοθελώς στα γραφεία της τράπεζας, καθημερινά από τις εννέα το πρωί ως τις τρείς το μεσημέρι για να προτείνουν έναν πρωτότυπο τρόπο τιμωρίας τους, θα έμπαιναν στην ειδική κλήρωση στο τέλος κάθε εβδομάδας. Δέκα από τις πιο ευφάνταστες προτεινόμενες τιμωρίες θα κέρδιζαν την πλήρη απαλλαγή του εμπνευστή τους από όλα τα χρέη του. Οι υπόλοιποι θα έπρεπε απλώς ή να υποστούν τις τιμωρίες που οι ίδιοι είχαν καταθέσει ως προτάσεις ή αν το ήθελαν θα μπορούσαν να κόψουν το λαιμό τους και να βρουν τρόπο να ξεπληρώσουν τις οφειλές τους, γιατί οι οφειλές είναι πάντα οφειλές. Εάν αρνούνταν να κάνουν είτε το ένα είτε το άλλο, τότε τους περίμενε δημόσια χλεύη, μια χλεύη για την οποία είχαν ήδη υπογράψει. Η ρήτρα επιβολής ποινών νούμερο 189 από τις 232 το έλεγε ξεκάθαρα: «Όστις αρνηθή να συμμορφωθεί προς τας υποχρεώσεις αι οποίαι εκπορεύονται του υπογεγραμμένου συμβολαίου, θα εξευτελίζεται μέσω δημοσίας χλεύης. Το είδος της χλεύης θα καθορίζεται επι τόπου υπό των παρισταμένων θεατών»  

Η αντιπολίτευση αντέδρασε έντονα ουρλιάζοντας στη βουλή για απάνθρωπα και παράνομα μέτρα αλλά γρήγορα κατάλαβε πως όποια αντίδραση ήταν ανώφελη καθώς στίφη οφειλετών έσπευσαν από το πρώτο λεπτό της ανακοίνωσης, να καταθέσουν με πραγματική λαχτάρα τις ιδέες τους. Τέτοια κοσμοσυρροή σε τράπεζα ήταν πρωτοφανής. Και όσο περνούσαν οι μέρες, η προσέλευση του κόσμου αυξάνονταν με γοργούς ρυθμούς. Το ΤΑΒΕΤ τους είχε κερδίσει αστραπιαία, πλημμυρίζοντας την πόλη αλλά και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης με διαφημίσεις και αφίσες που καλούσαν όσους χρωστούσαν χρήματα να περάσουν μια επισκεψούλα το συντομότερο δυνατόν. «Φίλε μας οφειλέτη χρωστάς;  Κινδυνεύεις να πληρώσεις βαριά πρόστιμα, να σε βάλουν στη φυλακή ή να χάσεις το σπίτι σου; Υπήρξες λίγο ηλίθιος, παραδέξου το, αλλά η ανοησία είναι ανθρώπινη αδυναμία και εμείς καταλαβαίνουμε τις ανθρώπινες αδυναμίες καλύτερα από τον καθένα. ΤΑΒΕΤ λοιπόν! Η τράπεζα που βρέθηκε δίπλα σου για να σε βοηθήσει! Θα κάνεις πως δε τη βλέπεις; Όχι βέβαια. Έλα τώρα κιόλας και μοιράσου μαζί μας τις ιδέες σου για την τιμωρία που σου αξίζει. Από τιμωρούμενος γίνε τιμωρός του εαυτού σου και γλύτωσε! Οι δέκα καλύτερες προτάσεις κάθε εβδομάδα κερδίζουν ολική απαλλαγή των χρεών του εμπνευστή τους. Δηλαδή εσένα! Σε περιμένουμε 9-3 κάθε ημέρα για όλη την εβδομάδα εκτός Κυριακής. Τις Κυριακές και ο Θεός αναπαύθηκε."

Όταν ήρθε η σειρά του αναστέναξε βαθιά..

image: Michelle Caplan